Tytuł: Komisja rewizyjna a zarząd: kto naprawdę ma władzę w stowarzyszeniu? Sprawdź, kto stoi za decyzjami
Data publikacji: 12 listopada 2025
Data ostatniej aktualizacji: 12 listopada 2025
Autor: Michał Różycki
Wiele osób, nawet aktywnych członków organizacji społecznych, myli role komisji rewizyjnej i zarządu w stowarzyszeniu. Oba te organy pełnią kluczowe funkcje, ale ich zadania, odpowiedzialność oraz zakres władzy znacząco się różnią. Zrozumienie tej różnicy jest niezbędne, by prawidłowo prowadzić organizację, uniknąć konfliktów kompetencyjnych i zachować transparentność działań.
W tym artykule wyjaśniamy:
- Czym dokładnie różni się komisja rewizyjna od zarządu.
- Kto faktycznie podejmuje decyzje w stowarzyszeniu.
- Jakie są obowiązki i ograniczenia komisji rewizyjnej.
- Kiedy zarząd może zostać skontrolowany – i co z tego wynika.
- Jak prawidłowo zapisać kompetencje w statucie organizacji.
Czytaj więcej, aby dowiedzieć się, kto naprawdę rządzi w stowarzyszeniu i jak uniknąć błędów, które mogą kosztować Cię mandat, reputację lub utratę dotacji.
Spis treści
- Komisja rewizyjna a zarząd – najważniejsza różnica
- Czym jest komisja rewizyjna i jakie ma zadania
- Rola i obowiązki zarządu w stowarzyszeniu
- Dlaczego komisja rewizyjna nie może być „drugim zarządem”
- Typowe błędy w stowarzyszeniach – konflikt interesów i podwójne funkcje
- Jak poprawnie uregulować relacje między organami w statucie
- Podsumowanie: kto naprawdę rządzi w stowarzyszeniu
Komisja rewizyjna a zarząd – najważniejsza różnica
Podstawowa różnica między komisją rewizyjną a zarządem sprowadza się do rodzaju władzy, jaką dysponują.
Zarząd zarządza – czyli prowadzi sprawy stowarzyszenia, reprezentuje je na zewnątrz, podpisuje umowy i podejmuje decyzje strategiczne.
Komisja rewizyjna natomiast kontroluje – nadzoruje działania zarządu, ocenia gospodarkę finansową, a także może wnioskować o udzielenie absolutorium lub zwołanie walnego zebrania członków.
To dwa zupełnie różne bieguny: jeden działa wykonawczo, drugi nadzorująco. Nie mogą się one przenikać, a ich niezależność jest fundamentem przejrzystego zarządzania organizacją.
Czym jest komisja rewizyjna i jakie ma zadania
Komisja rewizyjna to organ kontroli wewnętrznej, obowiązkowy w każdym stowarzyszeniu zarejestrowanym w KRS. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie, że zarząd działa zgodnie z przepisami prawa, statutem oraz uchwałami walnego zebrania.
Do najczęstszych zadań komisji rewizyjnej należą:
- kontrola gospodarki finansowej i majątkowej stowarzyszenia,
- ocena prawidłowości prowadzenia dokumentacji i ksiąg rachunkowych,
- nadzór nad zgodnością decyzji zarządu z przepisami i statutem,
- wnioskowanie o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium zarządowi,
- składanie sprawozdań ze swojej działalności przed walnym zgromadzeniem,
- występowanie z wnioskiem o zwołanie nadzwyczajnego walnego zebrania, jeśli zachodzi taka potrzeba.
Komisja nie podejmuje decyzji dotyczących bieżącego funkcjonowania organizacji. Jej siła polega na niezależności i możliwości reagowania w sytuacjach nadużyć.
Rola i obowiązki zarządu w stowarzyszeniu
Zarząd to organ wykonawczy, który kieruje codziennym życiem stowarzyszenia. To on:
- reprezentuje stowarzyszenie wobec osób trzecich, urzędów i partnerów,
- podejmuje decyzje finansowe i organizacyjne,
- prowadzi dokumentację, zatrudnia pracowników, nadzoruje projekty,
- realizuje cele określone w statucie i uchwałach walnego zgromadzenia.
Zarząd ponosi także odpowiedzialność prawną i finansową – jego członkowie mogą odpowiadać majątkiem osobistym w przypadku rażących naruszeń przepisów.
To właśnie zarząd decyduje o kierunku rozwoju organizacji, jednak jego działania zawsze powinny być przejrzyste i możliwe do skontrolowania przez komisję rewizyjną.
Dlaczego komisja rewizyjna nie może być „drugim zarządem”
W wielu małych stowarzyszeniach można spotkać się z sytuacją, w której komisja rewizyjna próbuje wpływać na decyzje zarządu – np. sugeruje, jak wydawać środki, kogo zatrudnić lub które projekty realizować. To poważny błąd.
Komisja rewizyjna nie jest organem doradczym ani decyzyjnym. Jej rola kończy się na ocenie i nadzorze. Przekroczenie tych granic prowadzi do chaosu organizacyjnego, a nawet może zostać uznane za naruszenie przepisów prawa o stowarzyszeniach.
Przypomina o tym art. 11 ust. 2 ustawy Prawo o stowarzyszeniach – członkowie komisji rewizyjnej nie mogą pełnić innych funkcji w organach stowarzyszenia, w tym w zarządzie.
Typowe błędy w stowarzyszeniach – konflikt interesów i podwójne funkcje
W praktyce wiele organizacji popełnia te same błędy:
- członkowie zarządu są jednocześnie członkami komisji rewizyjnej,
- brak jasno określonych kompetencji w statucie,
- komisja rewizyjna nie składa sprawozdań lub nie prowadzi protokołów,
- zarząd odmawia dostępu do dokumentów,
- brak reakcji na nieprawidłowości finansowe.
Takie sytuacje grożą nie tylko utratą wiarygodności, ale także poważnymi konsekwencjami prawnymi – włącznie z utratą statusu organizacji pożytku publicznego lub odmową przyznania dotacji.
Jak poprawnie uregulować relacje między organami w statucie
Dobrze napisany statut to podstawa sprawnego działania stowarzyszenia. Powinien on:
- jasno określać liczbę członków komisji rewizyjnej i zarządu,
- precyzyjnie opisywać ich kompetencje,
- wprowadzać zakaz łączenia funkcji,
- określać tryb kontroli i raportowania,
- wskazywać procedurę odwoływania członków w razie nadużyć.
Warto także uwzględnić zapisy dotyczące współpracy między organami – np. obowiązek udostępniania dokumentów komisji rewizyjnej, terminy przekazywania sprawozdań i zasady komunikacji.
Dzięki temu organizacja działa przejrzyście, a relacje między komisją rewizyjną a zarządem pozostają klarowne i zgodne z prawem.
Podsumowanie: kto naprawdę rządzi w stowarzyszeniu
Wbrew pozorom, to nie komisja rewizyjna i nie zarząd „rządzą” stowarzyszeniem.
Najwyższą władzę ma walne zebranie członków, które wybiera oba te organy i rozlicza je z działalności.
Zarząd kieruje bieżącą pracą organizacji, a komisja rewizyjna dba, by robił to uczciwie, rzetelnie i zgodnie z przepisami. Ich równowaga zapewnia stabilność i wiarygodność całego stowarzyszenia.
Dlatego warto pamiętać: komisja rewizyjna nie zarządza, a zarząd nie kontroluje – każdy organ ma swoje miejsce i cel. Dobrze funkcjonujące stowarzyszenie to takie, w którym te dwa filary wzajemnie się szanują, współpracują i dbają o transparentność działań.
Dodaj komentarz